De Zeister auteur Aart Aarsbergen publiceerde recentelijk een nieuw opvallend boek: Het raadsel Vermeer-kroniek van een schildersleven.
Kunstenaars spreken tot verbeelding, Op Tv en in boekvorm komen ze regelmatig voorbij, Picasso, Renoir, Rubens. Nu is de schilder van Het meisje met de parel en Gezicht op Delft aan de beurt; Johannes Vermeer.
Het verhaal van Vermeer is ook het verhaal van de 17de eeuw. Wat een wonderlijke tijd van voorspoed was dat voor dat ‘kleine waterlandje’, zoals de historicus Huizinga het noemde. Het trotste Amsterdam was het centrum van economie en cultuur. De Portugezen waren van de eerste plaats verdrongen in de specerijenhandels, en Nederlandse kooplieden waren in dat gat gesprongen.
In die tijds maakte Vermeer zijn meesterwerken. Over de man zelf is nauwelijks iets bekend. Het werk moest dus voor hem spreken. Aarsbergen heeft dit knap gedaan, situatie, omgeving, en materialen vertellen het ongeschreven herhaal van de Delftse meesterschilder. Het is het verhaal van vermoedens en het slimmere giswerk. De kunst is de route om het verhaal aannemelijk te maken, en het beeld van de man toch tot leven te brengen.
Vijfendertig schilderijen stonden daarbij tot Aarsbergens dienst. Dit levert een bijzondere ‘biografie’ op. Zo volgen we de schilderstukken en hun avontuurlijke wegen, zoals met het werk De astronoom, dat Hitler zo bekoorde dat het onder de schuilnaam H13 naar Duitsland verscheept werd. Na de oorlog verviel het terug aan de Rothschildfamilie die het wederom schonk aan Museum Het Louvre in Parijs. Datzelfde schilderij gaf Aarsbergen de mogelijkheid om Vermeer in zijn tijd te plaatsen. De schilder was een typische representant van de nieuwe wetenschappelijke methode en denkrichting welke intrede deed.
Opvallend is het te lezen dat Vermeer niet direct beroemd en bekend werd als schilder. In vroege overzichtswerken van belangrijke schilders ontbrak hij. Zijn kleine oeuvre en algemene ‘onzichtbaarheid’ zullen daar debet aan zijn. Maar in de loopt der jaren rees zijn ster en vandaag de dag wordt zijn werk tot de vermaarde Nederlandse meesters gerekend. Aarsbergen heeft terecht aandacht gevraagd voor zijn glorierijke positie.
Aart Aarsbergen is historicus, journalist, redacteur, schrijver. Aart Aarsbergen (1953) studeerde geschiedenis in Utrecht. Hij werkte lang als redacteur in het boekenvak totdat hij in 2001 benoemd werd tot hoofdredacteur van de Nederlandse editie van het wereldberoemde tijdschrift National Geographic. In die positie was hij verantwoordelijk voor de bladen National Geographic, National Geographic Traveler en National Geographic Historia. Aarsbergen schreef vele artikelen voor al deze titels: reportages, reisverhalen, essays. Een selectie van zijn reisverhalen verscheen in Reis over zeven continenten en De beste reisverhalen, Over Costa Rica, Botswana, Portugal, Brazilië en meer.
Aart Aarsbergen
Het raadsel Vermeer.
Kroniek van een schildersleven
Isbn 9789056159689
Uitgeverij Sterck & De Vreese
